Praca za granicą – formalności

Jeśli planujesz wyjazd do pracy za granicę, przygotowania musisz rozpocząć jeszcze w Polsce. Należy poszukać pracodawcy, zebrać wymagane dokumenty i ogólnie przygotować się na wszystkie możliwe do przewidzenia sytuacje, żeby uniknąć przykrych niespodzianek.

Zezwolenie na pracę

Po przyjęciu Polski do grana państw zjednoczonych w Unii Europejskiej, Polacy mogą pracować na jej obszarze w oparciu o umowy międzynarodowe o wzajemnym zatrudnieniu obywateli oraz ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Oznacza to, że u zagranicznych pracodawców można pracować na zasadach obowiązujących w kraju zatrudnienia, na podstawie indywidualnych umów zawieranych bezpośrednio z miejscowymi pracodawcami albo zawieranych za pośrednictwem upoważnionych organizacji lub instytucji. Podejmując pracę w ten sposób ma się swobodę wyboru pracodawcy, a przy tym nie ma się żadnych obowiązków w stosunku do polskich urzędów czy instytucji.

Umowy międzyrządowe o wzajemnym zatrudnieniu obywateli

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zajmuje się obecnie realizacją umów w sprawie wzajemnego zatrudnienia pracowników w celu podwyższenia kwalifikacji zawodowych i językowych, stażów zawodowych oraz zatrudnienia sezonowego. Realizuje ono umowy międzyrządowe z Republiką Federalną Niemiec, Szwajcarią, Francją, Luksemburgiem, Hiszpanią oraz wyspą Jersey. Ponadto współpracuje z instytucjami publicznymi odpowiedzialnymi za pośrednictwo pracy w tych krajach skąd otrzymuje oferty pracy i przekazuje je do wojewódzkich urzędów pracy. Są one ogólnodostępne w internecie, na stronie www.psz.praca.gov.pl, gdzie znajdują się też do ściągnięcia formularze zgłoszeniowe.

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Praca za granicą wiąże się m.in. z obowiązkiem płacenia podatków od wynagrodzeń. Podatki te płaci się w kraju, w którym się pracuje i/lub w Polsce. Zasady opodatkowania regulują umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które Polska zawarła z około 80 państwami. Umowy te są różnią się dla poszczególnych krajów, a ich treść jest opublikowana w Dzienniku Ustaw oraz dostępna w internecie, na stronie Ministerstwa Finansów - www.mf.gov.pl.

Aby określić, w jaki sposób płacone będą podatki z pracy za granicą, należy najpierw ustalić miejsce zamieszkania dla celów podatkowych, tj. sprawdzić, czy w rozumieniu danej umowy jest się rezydentem Polski czy innego kraju.

W większości przypadków należy się zwrot podatku nadpłaconego za granicą. Jeśli otrzyma się zwrot podatku z zagranicy, dzięki tym umowom w Polsce nie trzeba już nic płacić. Jednak w sprawach podatkowych najlepiej jest skorzystać z porady specjalisty (firm pośredniczących w zwrocie podatku z zagranicy), który przygotuje zeznanie podatkowe i wystąpi o zwrot podatku.

Wiza i pozwolenie na pracę

Obecnie w krajach Unii Europejskiej nie jest wymagany żaden z tych dokumentów odnośnie pracy sezonowej (do 3 miesięcy). Natomiast warunek ten został utrzymany w stosunku do osób zatrudnionych na okres dłuższy. W ich przypadku po przybyciu na miejsce należy wystąpić o pozwolenie na pobyt.

Umowa o pracę

Umowę o pracę jest podstawowym i najważniejszym dowodem legalności pracy, jaki otrzymuje się od pracodawcy. Umowa taka powinna zawierać m.in. pełne ubezpieczenie, Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) oraz oświadczenie E101, które zapewnia pracownikowi dostęp do usług medycznych na terenie całej Unii Europejskiej.

W przypadku, gdy pracodawca zagraniczny nie dotrzymał warunków umowy, swoich praw należy dochodzić w sądzie danego kraju. Ponadto brak jest regulacji prawnych określających zasady rozpatrywania skarg na pracodawców zagranicznych. W sytuacji, gdy wpłynie skarga od obywatela polskiego, który uważa, że został oszukany, skarga jest tłumaczona w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej i przesyłana do partnera realizującego umowę międzyrządową celem jej wyjaśnienia. Osoba składająca skargę jest powiadamiana o trybie postępowania z jego skargą oraz informowana o możliwości wniesienia sprawy do zagranicznego sądu pracy. Do pisma dołączany jest wykaz adwokatów znających język polski gotowych podjąć się na zlecenie prowadzenia sprawy. O wynikach postępowania wyjaśniającego osoba składająca skargę jest również powiadamiana. W przypadku gdy zarzuty postawione w skardze zostają potwierdzone podejmowana jest decyzja o zaprzestaniu pośrednictwa do takiego pracodawcy.

Praca za granicą a emerytura

Praca za granicą od zaraz zaliczana jest do emerytury pod warunkiem, że od wynagrodzenia odprowadzana była/jest składka na ubezpieczenie społeczne. Zazwyczaj nie ma problemu w przypadku zatrudnienia długoterminowego. Odmiennie natomiast sprawa może wyglądać w przypadku zatrudnienia krótkoterminowego (w tym sezonowego). W niektórych państwach pracodawcy nie przestrzegali obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie wskutek tego osoby tam zatrudnione nie nabyły prawa do emerytury.

Nowa Zelandia a emigracja zarobkowa

Obywatele Polski nie potrzebują wizy do Nowej Zelandii na okres do 3 miesięcy. Aby zostać w Nowej Zelandii na dłużej  albo zmienić kategorię wizy, można dopełnić formalności na miejscu lub w Polsce.

Dla tych, dla których praca za granicą w kraju jak Nowa Zelandia jest marzeniem, istnieją możliwości jego realizacji. O legalną pracę najłatwiej jest studentom. Studenci międzynarodowi mają możliwość uzyskania pozwolenia na pracę w Nowej Zelandii, jeśli wyjeżdżają tam na wizie studenckiej, a ich kurs trwa minimum rok. W takim przypadku mogą uzyskać pozwolenie na pracę na okres wakacyjny (grudzień - styczeń). Inna możliwość to pozwolenie na pracę w wymiarze 15 godzin tygodniowo, o którą mogą się starać osoby z wizą studencką na minimum 2 lata oraz podejmujące kurs, który kończy się uzyskaniem dyplomu albo wyższych kwalifikacji. Jeszcze inną opcją jest program OPUS – Paid Work and Study. Jest to połączenie 6-miesięcznego kursu językowego i płatnych praktyk w lokalnej firmie w Nowej Zelandii.

Oferta edukacyjna dla studentów międzynarodowych w Nowej Zelandii jest bardzo duża. Szkoły językowe oferują nie tylko standardowe kursy językowe, ale i atrakcyjne zajęcia dodatkowe. W ofercie są szkoły średnie, „colleges” kształcące na kursach specjalistycznych, kończących się uzyskaniem certyfikatów i dyplomów oraz uniwersytety.

Najczęstszą formą zakwaterowania proponowaną emigrantom przez szkoły  jest zakwaterowanie typu homestay, czyli mieszkanie u rodziny nowozelandzkiej. W zależności od własnych preferencji, student może wybrać zakwaterowanie z pełnym wyżywieniem, lub na przykład tylko ze śniadaniami, czy kolacjami. Rodziny takie są starannie wybierane i regularnie kontrolowane przez szkołę. Ta opcja zakwaterowania stwarza dodatkową okazję do nauki języka angielskiego oraz poznania stylu życia panującego w Nowej Zelandii.

Inną możliwością zakwaterowania są hostele i akademiki. Zazwyczaj w jednym pokoju mieszkają 2-4 osoby. Studenci mogą korzystać ze wspólnej łazienki i aneksu gastronomicznego. Są one dobrym sposobem na poznanie wielu zagranicznych przyjaciół, jednak  raczej sprawdzają się tylko na krótki okres czasu - w trakcie podróży lub podczas pierwszych dni w Nowej Zelandii. Natomiast na dłuższy okres zdecydowanie korzystniej jest wynająć własne mieszkanie albo zamieszkać w Akademiku przy uczelni.

Jeszcze inną formą zakwaterowania są hotele. Jest to oczywiście najwygodniejszy, ale i niestety najdroższy sposób noclegu. 

Innym najczęstszym sposobem legalnej emigracji do Nowej Zelandii jest kategoria Skilled Migrant, czyli pracownik wykwalifikowany. Jest to najpopularniejsza droga do nabycia prawa rezydenta. W tym wypadku należy udowodnić, że posiada się umiejętności i kwalifikacje, na które występuje w Nowej Zelandii zapotrzebowanie. Procedura ta oparta jest o system punktowy. Punkty zdobywa się za kwalifikacje, doświadczenie zawodowe, wykonywaną w przeszłości pracę lub oferty pracy otrzymane w Nowej Zelandii. Ponadto trzeba spełniać warunki wiekowe – mieć od 20 do 55 lat, standardy zdrowotne oraz kryteria osobowościowe, a także wykazać się płynną znajomością języka angielskiego. 

Dokładne informacje na ten temat można znaleźć na stronie: www.immigration.govt.nz

 

Dla osób „z grubym portfelem” opcją jest kategoria typu „Inwestor”. Ta emigracja biznesowa do Nowej Zelandii została stworzona by powiększać wzrost gospodarczy kraju, przyciągając kapitał ludzki oraz dać możliwość zainwestowania w Nowej Zelandii ludziom biznesu lub wykupienia przez nich  nowozelandzkiej firmy. Wszyscy zainteresowani inwestowaniem w Nowej Zelandii mogą ubiegać się o rezydencję w ramach kategorii Investor lub Investor Plus albo aplikować o wizę dwuletnią w kategorii Temporary Retirement.