Jeśli planujesz wyjazd do pracy za granicę,
przygotowania musisz rozpocząć jeszcze w Polsce. Należy poszukać pracodawcy,
zebrać wymagane dokumenty i ogólnie przygotować się na wszystkie możliwe do
przewidzenia sytuacje, żeby uniknąć przykrych niespodzianek.
Zezwolenie
na pracę
Po przyjęciu Polski do grana państw
zjednoczonych w Unii Europejskiej, Polacy mogą pracować na jej obszarze w
oparciu o umowy międzynarodowe o wzajemnym zatrudnieniu obywateli oraz ustawę o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Oznacza to, że u
zagranicznych pracodawców można pracować na zasadach obowiązujących w kraju
zatrudnienia, na podstawie indywidualnych umów zawieranych bezpośrednio z miejscowymi
pracodawcami albo zawieranych za pośrednictwem upoważnionych organizacji lub
instytucji. Podejmując pracę w ten sposób ma się swobodę wyboru pracodawcy, a
przy tym nie ma się żadnych obowiązków w stosunku do polskich urzędów czy
instytucji.
Umowy
międzyrządowe o wzajemnym zatrudnieniu obywateli
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zajmuje
się obecnie realizacją umów w sprawie wzajemnego zatrudnienia pracowników w
celu podwyższenia kwalifikacji zawodowych i językowych, stażów zawodowych oraz
zatrudnienia sezonowego. Realizuje ono umowy międzyrządowe z Republiką
Federalną Niemiec, Szwajcarią, Francją, Luksemburgiem, Hiszpanią oraz wyspą
Jersey. Ponadto współpracuje z instytucjami publicznymi odpowiedzialnymi za
pośrednictwo pracy w tych krajach skąd otrzymuje oferty pracy i przekazuje je
do wojewódzkich urzędów pracy. Są one ogólnodostępne w internecie, na stronie www.psz.praca.gov.pl, gdzie znajdują się
też do ściągnięcia formularze zgłoszeniowe.
Umowy o
unikaniu podwójnego opodatkowania
Praca za granicą
wiąże się m.in. z obowiązkiem płacenia podatków od wynagrodzeń. Podatki te
płaci się w kraju, w którym się pracuje i/lub w Polsce. Zasady opodatkowania
regulują umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które Polska zawarła z
około 80 państwami. Umowy te są różnią się dla poszczególnych krajów, a ich
treść jest opublikowana w Dzienniku Ustaw oraz dostępna w internecie, na
stronie Ministerstwa Finansów - www.mf.gov.pl.
Aby określić, w jaki sposób płacone będą
podatki z pracy za granicą, należy najpierw ustalić miejsce zamieszkania dla
celów podatkowych, tj. sprawdzić, czy w rozumieniu danej umowy jest się
rezydentem Polski czy innego kraju.
W większości przypadków należy się zwrot
podatku nadpłaconego za granicą. Jeśli otrzyma się zwrot podatku z zagranicy, dzięki
tym umowom w Polsce nie trzeba już nic płacić. Jednak w sprawach podatkowych najlepiej
jest skorzystać z porady specjalisty (firm pośredniczących w zwrocie podatku z
zagranicy), który przygotuje zeznanie podatkowe i wystąpi o zwrot podatku.
Wiza i
pozwolenie na pracę
Obecnie w krajach Unii Europejskiej nie jest
wymagany żaden z tych dokumentów odnośnie pracy sezonowej (do 3 miesięcy). Natomiast
warunek ten został utrzymany w stosunku do osób zatrudnionych na okres dłuższy.
W ich przypadku po przybyciu na miejsce należy wystąpić o pozwolenie na pobyt.
Umowa o
pracę
Umowę o pracę jest podstawowym i
najważniejszym dowodem legalności pracy, jaki otrzymuje się od pracodawcy.
Umowa taka powinna zawierać m.in. pełne ubezpieczenie, Europejską Kartę
Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) oraz oświadczenie E101, które zapewnia
pracownikowi dostęp do usług medycznych na terenie całej Unii Europejskiej.
W przypadku, gdy pracodawca zagraniczny nie
dotrzymał warunków umowy, swoich praw należy dochodzić w sądzie danego kraju. Ponadto
brak jest regulacji prawnych określających zasady rozpatrywania skarg na
pracodawców zagranicznych. W sytuacji, gdy wpłynie skarga od obywatela
polskiego, który uważa, że został oszukany, skarga jest tłumaczona w
Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej i przesyłana do partnera
realizującego umowę międzyrządową celem jej wyjaśnienia. Osoba składająca
skargę jest powiadamiana o trybie postępowania z jego skargą oraz informowana o
możliwości wniesienia sprawy do zagranicznego sądu pracy. Do pisma dołączany
jest wykaz adwokatów znających język polski gotowych podjąć się na zlecenie
prowadzenia sprawy. O wynikach postępowania wyjaśniającego osoba składająca
skargę jest również powiadamiana. W przypadku gdy zarzuty postawione w skardze
zostają potwierdzone podejmowana jest decyzja o zaprzestaniu pośrednictwa do
takiego pracodawcy.
Praca
za granicą a emerytura
Praca za granicą od zaraz zaliczana jest do emerytury pod warunkiem, że
od wynagrodzenia odprowadzana była/jest składka na ubezpieczenie społeczne.
Zazwyczaj nie ma problemu w przypadku zatrudnienia długoterminowego. Odmiennie
natomiast sprawa może wyglądać w przypadku zatrudnienia krótkoterminowego (w
tym sezonowego). W niektórych państwach pracodawcy nie przestrzegali obowiązku
odprowadzania składek na ubezpieczenie wskutek tego osoby tam zatrudnione nie
nabyły prawa do emerytury.
